فلج بل در واقع همان ضعف یا فلج عضلات صورت است. که به طور ناگهانی شروع شده و طی 48 ساعت بدتر می شود. این عارضه از آسیب به عصب صورت ناشی می شود . از علائم این عارضه درد و ناراحتی است که معمولا در یک طرف صورت یا سر رخ می دهد.فلج بل ممکن است در هر سنی رخ دهد و زن و مرد را به یک اندازه تحت تاثیر قرار می دهد.این عارضه به صورت دائمی اتفاق نمی افتد، بهبودی معمولاً 2 هفته تا 6 ماه از شروع علائم شروع می شود. درست است که در حال حاضر هیچ درمانی شناخته شده ای برای فلج بل وجود ندارد ،اما اکثر افراد مبتلا به فلج بل قدرت و حالت چهره را توسط فیزیوتراپی به طور کامل بازیابی می کنند. بنابراین بهترین راه درمان در این عارضه فیزیوتراپی است . برای شناخت کافی از فلج بل (فلج صورت) ، عواملی که باعث ایجاد این عارضه می شوند و راههای درمان آن با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.شما می توانید از طریق تخصصِی ترین کلینیک یعنی کلینیک فیزیوتراپی باران با فیزیوتراپیست های ما در ارتباط باشید واز مشاوره و معاینه ی فیزیوتراپی رایگان استفاده نمایید تا به راحتترین شکل ممکن درمان شوید .
مباحث مورد بررسی
- فلج بل چیست ؟
- علت ایجاد فلج بل چیست ؟
- علائم فلج بل چیست ؟
- عوامل خطر آفرین فلج بل چیست ؟
- عوارض فلج بل چیست ؟
- آیا فلج بل یک بیماری جدی است ؟
- مقایسه فلج صورت در سکته مغزی و فلج بل
- فلج بل چگونه تشخیص داده می شود ؟
- مدیریت ودرمان
- چگونه فعالیت هایی در بهبودی فلج بل در خانه می تواند کمک کننده باشد ؟
- سوالات متداول
فلج بل وضعیتی است که باعث فلج صورت به صورت موقت می شود. این عارضه در اکثر اوقات ماهیچه های یک طرف صورت را فلج می کند.اما به ندرت پیش آمده که هر دو طرف صورت فرد را تحت تاثیر قرار دهد . فلج بل زمانی اتفاق می افتد که عصب هفتم جمجمه شما (عصبی که عضلات صورت را کنترل می کند )ملتهب شود . در فلج صورت ممکن است لبخندتان کج شود ویا ابروهایتان را نتوانید بالا ببرید .فلج بل می تواند در هر سنی رخ دهد. اما اغلب در زنان باردار و افراد دیابتی و بیماران مبتلا به عفونت دستگاه تنفسی شایع تر است. این عارضه قبل از 15 سالگی یا بعد از 60 سالگی کمتر رخ می دهد .
علت ایجاد فلج بل چیست؟
عامل اصلی فلج بل ،التهاب و فشرده شدن عصب هفتم جمجمه است.هفتمین عصب جمجمه حامل سیگنال های عصبی است که حرکات و حالات صورت را کنترل می کند ، در چشایی نقش دارند و در چشم ها تولید اشک می کند. این عصب در دو طرف صورت شما قرار دارد وحرکات را کنترل می کنند. زمانی که عصب شماملتهب شود، بر نحوه حرکت ماهیچه ها اثر می گذارد.دانشمندان دریافته‌اند که برخی از عفونت‌های ویروسی باعث التهاب این عصب شده و منجر به فلج بل می شوند. آنها عبارتند از:
- (هرپس سیمپلکس 1 (ویروسی است که باعث عفونت های دهانی مانند تبخال می شود .
- (ویروس واریسلا زوستر) ویروسی است که باعث زونا و آبله مرغان می شود .
- (ویروس اپشتین بار ( مونونوکلئوز
- بیماری عفونت دستگاه تنفسی
یکسری محرک ها هستند که ممکن است سیستم ایمنی بدن را ضعیف کنند ، که شامل موارد زیر می باشند:
- فشار خون بیماری ها کم خوابی .
- ضربه جسمی. شرایط خود ایمنی .
علائم فلج بل چیست ؟
علائم هشدار دهنده فلج بل – تب خفیف و درد در پشت گوش به شمار می آید.اما با این حال، هیچ فعالیتی وجود ندارد که انجام دهید تا فلج بل را به محض شروع متوقف کنید.
از علائم اصلی این عارضه فلج عضلات صورت است که معمولا در یک طرف صورت رخ می دهد و بر عضلات پیشانی ، ابرو ، چشم و پلک و یا گوشه دهان تاثیر می گذارد .
سایر علائم فلج بل ممکن است که موارد زیر باشد:
- آب انداختن دهان .
- خشک شدن چشم
- ایجاد مشکل در صحبت کردن، خوردن یا نوشیدن.
- سردرد یا درد در صورت یا گوش
- از دست دادن چشایی.
- شنیدن صدای زنگ در گوش (وزوز گوش).
- داشتن حساسیت به صداها( هیپراکوزیس )
- چروک کردن پیشانی، پلک زدن و گریه کردن ممکن است در قسمت آسیب دیده دشوار و یا حتی غیرممکن شود.
- بی حس یا سنگین شدن صورت . اما با این وجود صورت گرما و خنکی را در سمت آسیب دیده احساس میکند.
علائم فلج بل ناگهان ظاهر می شوند و در مدت 48 تا 72 ساعت به اوج خود می رسند. بعضی از افراد به ضعف خفیف عضلات صورت دچار می شوند و بعضی دیگر به طور کامل دچار فلج عضلانی در صورت می شوند.
عوامل خطر برای فلج بل چیست؟
اگر جز افرادی هستید که یکی از موارد زیر را دارید ، خطر ابتلا به فلج بل برای شما افزایشی می باشد:
- دیابت . بارداری . پره اکلامپسی .
- چاقی یا BMIبالاتر 30 فشار خون بالا
عوارض فلج بل چیست؟
معمولاً فلج بل درمان می شود و هیچ نوع عارضه ای به صورت طولانی مدت ندارد. با این وجود، در طول مبتلا به این عارضه هستند افرادهایی که نمی توانند چشم خود را در سمت آسیب دیده ببندند. بنابراین، از چشم در برابر خشک شدن در شب یا هنگام کار با کامپیوتر محافظت کنید .
مقایسه فلج صورت در سکته و فلج بل
اگر بیماری از شروع حاد فلج یک طرفه صورت بدون هیچ گونه نقص حسی یا حرکتی (یعنی بدون ضعف اندام فوقانی یا تحتانی) شکایت داشته باشد ، اولین اقدامی که باید انجام دهید این است که مشخص کنید که کدام قسمت از صورت تحت تأثیر قرار گرفته است. حال از بیمار بخواهید که هر دو ابرو را بالا بیاورد ، سپس از او بخواهید لبخند بزند.
- در صورتی که نتوانند ابروهای خود را بالا ببرند و قسمت پایینی صورت خود را حرکت دهند، فلج بل دارند و باید به بیمار داروی استروئید و ضد ویروس داده شود.
- اما اگر قسمت پایینی صورت فلج شده است ولی ابروها به طور متقارن بالا،پایین می‌روند، باید نگران سکته مغزی باشید و سریعا باید به بیمارستان مراجعه و درمان بسته به زمان مراجعه و علت سکته مغزی انجام شود.
سکته مغزی یک وضعیت اورژانسی برای زندگی است که هر ثانیه آن مهم است. اگر شما علائم سکته مغزی را دارید، فوراً با115 تماس بگیرید .
فلج بل چگونه تشخیص داده می شود؟
اصولا پزشک می تواند فلج بل را بر اساس علائم مراجعه کننده تشخیص دهد. او در مورد زمان شروع علائم و سابقه ی پزشکی فرد سوالاتی می پرسند. آنها با انجام یک معاینه ی فیزیکی از فرد مراجعه کننده می خواهند که عضلات صورت خود را به روش های خواسته شده حرکت دهید. مهمترین اطلاعات کسب شده از معاینه فیزیکی این است که آنها متوجه می شوند ضعف پیشانی به صورت کامل است یا جزئی . پزشک معمولاً می تواند فلج بل را بر اساس سابقه پزشکی ، علائم و معاینه فیزیکی تشخیص دهد. اما برای اطمینان ممکن است به شما پیشنهاد کنند که یکسری از آزمایشات را انجام دهید تا بیماریهایی چون – سکته مغزی، سارکوئیدوز ، بیماری لایم ، عفونت های باکتریایی گوش میانی ، مولتیپل اسکلروزیس و تومورهای نزدیک عصب – را رد کنید .این آزمایشات شامل :
- الکترومیوگرافی (EMG) برای اندازه گیری فعالیت و آسیب عصبی. این آزمایش به پزشک کمک میکند تا سرعت بهبودی فرد مبتلا را پیش‌بینی کند.
- آزمایش خون برای بررسی بیماریهایی همچون بیماری لایم یا سارکوئیدوز.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری (CT) برای رد کردن بیماری های چون – سکته مغزی، تومور، مولتیپل اسکلروزیس یا سایر علل آسیب عصبی.
- پونکسیون کمری (آسیب نخاعی) در رابطه با بررسی بیماری مننژیت ، بیماری لایم یا سارکوئیدو.
مدیریت و درمان
در اکثر موارد ممکن است فلج بل بدون درمان بهبود پیدا کند. اما اگر علت خاصی باعث به وجود آمدن این عارضه شده باشد (عفونت)، ابتدا باید آن علت را درمان کرد. بعد از آن، علائم درمان می شوند.پزشک ممکن است یک یا چند مورد از این درمان‌ها را برای تسکین علائم و بهبودی سریعتر توصیه کند:
کورتیکواستروئیدهای خوراکی :
کورتیکواستروئیدهای خوراکی (مانند پردنیزون ) به کاهش تورم عصبی کمک می کنند. در واقع با مصرف این دارو حرکات صورت سریعتر به حالت اولیه برمی گردد. اما به شرط آنکه، آن را ظرف مدت 48 ساعت پس از مشاهده علائم مصرف کنید.
ممکن است داروهای ضد ویروسی بهبود را تسریع کنند. اما مشخص نیست که آنها چقدر موثر باشند. پزشکان در اکثر اوقات آن را فقط برای فلج شدید بل تجویز می کنند. این نکته را در نظر داشته باشید این درمان در صورتی که آن را با کورتیکواستروئیدهای خوراکی ترکیب کنید بهترین نتیجه را می دهد.
فیزیوتراپی :
یکی از مهم ترین درمان های فلج بل فیزیوتراپی محسوب می شود .در واقع فیزیوتراپی میتواند هم علائم ایجاد شده را درمان و هم حرکات صورت را به حالت اولیه برمی گرداند.به هنگام مراجعه فیزیوتراپ ابتدا وضعیت شما را ارزیابی می کند ،سابقه پزشکی فرد -هرگونه جراحی ویا بیماری – بررسی می کند . از شما زمان شروع علائم پرسیده می شود. بعد از آن یک معاینه فیزیکی برای شناسایی الگوهای ضعف ناشی از فلج بل انجام می دهد و از شما می خواهد تا :
- اخم کنید پیشانیتان را چروک کنید ابرو را حرکت دهید
- لب را باز وبسته کنید باز کردن/بستن چشم
- قابلیت جمع کردن لب قابلیت بالا بردن یا پایین آوردن لب ها
- خندان دمیدن
فیزیوتراپ بعد از ارزیابی شما، یک برنامه درمانی شخصی طراحی می کند. او این برنامه را برای شما شرح می دهد تا علائم ونشانه های بهبودی خود را بشناسید. در ضمن فیزیوتراپ به فرد نشان می دهد که چگونه فعالیت های زندگی روزمره خود را مدیریت کنید. فعالیت هایی که برای درمان فلج بل انجام می شود شامل :
محافظت از چشم : اولین اولویتی که باید در نظر گرفت محافظت از چشم می باشد. اگر نتوانیم چشم را به طورکامل وسریع ببندیم ، در برابر آسیب ناشی از خشکی و ذرات موجود در هوا مستعد آسیب می باشد. گرد وخاک موجود در هوا می توانند قرنیه را خراش دهند و برای همیشه به بینایی شما آسیب وارد کنند. بنابراین فیزیوتراپ ابتدا به فرد نشان می دهد که چگونه از چشم خود محافظت کند، مانند:
- استفاده از پچ های خود ساخته و تجاری
- تنظیم یک برنامه منظم برای مرطوب نگه داشتن چشم مانند استفاده از اشک مصنوعی
- چشم خود را با انگشتان ببندید (احتیاط کنید)
لیزر درمانی سطح پایین (LLLT): استفاده از این روش اثرات بیولوژیکی متعددی در هنگام تعامل با بافت ها ایجاد می شود.در واقع در این روش ساختارهای عصبی بهتر می توانند خودشان را ترمیم کنند.بنابراین بهتر است که لیزر درمانی انجام گیرد تا سریعتر و بهتر بهبودی حاصل شود. تا شما در نوشیدن و صحبت کردن راحتتر باشید. این روش باید با طب سوزنی به صورت ترکیبی انجام شود .
طب سوزنی : استفاده از این روش باعث تحریک اعصاب و عضلات صورت و تسریع بازسازی رشته های عصبی کمک کند. می شود. این روش ممکن است کمی آرامش کمک کند. این روش را باید با لیزر درمانی یه صورت ترکیبی انجام دهید تا تاثیر بهتری داشته باشد .
ماساژ (Effleurage): ماساژ صورت موجب انعطاف پذیری عضلات می شوند.در واقع با انجام ماساژ ، اعصاب صورت تحریک می شوند تابدون از دست دادن عملکرد عضلانی ترمیم شوند.
الکتروتراپی (TENS): درد های مربوط به عارضه فلج بل را می توان با واحد TENS درمان کرد . پدهای الکترود نزدیک به محل درد قرار می دهند. فیزیوتراپ از یک الکترود قلمی شکل برای تحریک نقاط حرکتی صورت استفاده می کند. TENS با ارسال پالس های آرامش بخش از طریق پدها و در امتداد رشته های عصبی کار می کند .
تمرینات دامنه حرکتی : فیزیوتراپ با انجام دادن تمرینات بر روی صورت می تواند اعصاب صورت را تحریک کند.این تمرینات باعث انعطاف پذیری عضلات صورت می شود .درمانگر به شما نشان می دهند که چگونه صورت خود را قرار دهید تا تحریک حرکات صورت آسان تر انجام گیرد. همچنین آنها به شما تمرینات صورت را به فرد آموزش می دهند تا در خانه انجام دهد. تمرینات خود را جلوی آینه انجام دهید .بعضی از تمرینات در زیر آورده شده است :
عمل جراحی
در گذشته از جراحی رفع فشار برای کاهش فشار از روی عصب صورت ، مسیر استخوانی را که عصب از آن عبور می کند را باز می کردند . امروزه جراحی رفع فشار توصیه نمی شود چرا که آسیب عصب صورت و کاهش شنوایی دائمی از خطرات احتمالی مربوط به این جراحی هستند.
به ندرت امکان دارد برای اصلاح عصب صورت به جراحی پلاستیک نیاز باشد. جراحی بازسازی صورت کمک می کند تا چهره به صورت یکدست به نظر برسد. نمونه هایی از این نوع جراحی عبارتند از لیفت ابرو، لیفت پلک، کاشت صورت و پیوند عصب. برخی از روش ها، مانند لیفت ابرو، ممکن است پس از چندین سال نیاز به تکرار داشته باشند.
چگونه می توانم فلج بل را در خانه درمان کنم؟
در اینجا چند توصیه خودیاری برای مدیریت فلج بل آورده شده است
- در زمان غذا خوردن مراقب باشید که درون گونه یا لب خود را گاز نگیرید .
- پس از غذا خوردن حتما بررسی کنید که گونه و لثه‌هایتان خالی باشد .
- از هر دو طرف دهان برای جویدن غذا استفاده کنید، با این کار عضلات طرف آسیب دیده را تشویق به کار می کنید.
- اگر ماهیچه های اطراف چشم فلج شده اند، باید مراقب باشید که گرد و غبار وارد چشم نشوند و همچنین چشم خود را مرتب پاک کنید . شما می توانید با بستن چشمان خود با نوک انگشتان ، پلک زدن را تقلید کنید.
- در زمانی که در خارج از منزل هستید، از عینک برای محافظت در برابر ذرات گرد و غبار استفاده کنید.
- ممکن است برای پاکسازی چشم به قطره های اشک مصنوعی نیاز داشته باشید .
سوالات متداول
چگونه می توانم از فلج بل پیشگیری کنم؟
متأسفانه، هیچ راهی برای جلوگیری از فلج بل وجود ندارد.احتمال ایجاد این بیماری با برخی عفونت های ویروسی وبیماریهایی همچون دیابت ، چاقی بالا می رود .بنابراین با مدیریت این بیماریها می توان خطر مبتلا شدن به آن را کاهش داد .
فلج بل چقدر طول می کشد؟
فلج بل می تواند چند هفته تا شش ماه طول بکشد. معمولاً بعد از سه هفته علائم بهبود ی شروع می شود. تا 80 درصد از افراد در عرض سه ماه به طور کامل بهبود پیدا می کنند .
آیا امکان دارد کسانی که مبتلا به فلج بل شده اند دوباره هم مبتلا شوند ؟
بله . این اتفاق برای حدود 5 تا 10 درصد افرادی که مبتلا شده اند رخ می دهد.
آیا فلج بل دائمی است؟
در اکثر موارد فلج بل دائمی نیست. پس از مدتی، به احتمال 80 درصد عملکرد ماهیچه های صورت خود را به طور کامل به دست خواهید آورد.
فلج بل چقدر شایع است؟
فلج بل نسبتاً شایع است.. از هر 60 نفر یک نفر در مقطعی از زندگی خود به آن مبتلا می شود. فلج بل یکی از شایع ترین علت فلج یک طرفه صورت است.
و در آخر
همانطور که در مقاله خواندید فلج صورت یا فلج بل به طور ناگهانی شروع شده ودر طی 48 ساعت به اوج خودش می رسد .این عارضه ناشی از آسیبی که به عصب صورت وارد شده ایجاد می شود . از علائم اصلی آن اتفاقاتی است که در صورت ایجاد می شود – لبخندتان کج شود و یا ابروهایتان را نمی توانید بالا ببرید .فلج بل می تواند در هر سنی رخ دهد. اما اغلب مواقع در زنان باردار و افراد دیابتی و بیماران مبتلا به عفونت دستگاه تنفسی رخ می دهد. این عارضه بیشتر در سن 20 سالگی تا 60 سالگی رخ می دهد . برای درمان این عارضه حتما باید طبق یک اصول از چشمان خود محافظت کنید تا خشک نشود .از داروهای ضد ویروسی استفاده کنید و همچنین حتما باید به فیزیوتراپ مراجعه کنید تا با انجام ماساژ ، تمرینات حرکتی و … اعصاب صورت را تحریک و رشته های عصبی را باز سازی کند . شما می توانید از طریق تخصصِی ترین موسسه یعنی موسسه ی فیزیوتراپی باران با فیزیوتراپیست های ما در ارتباط باشید واز مشاوره و معاینه ی فیزیوتراپی رایگان استفاده نمایید تا به راحتترین شکل ممکن درمان شوید .
بدون دیدگاه