در این مقاله قصد داریم در رابطه با پاهای کودکان ،نوجوانان و بزرگسالان که دچار ناهنجاریهایی مانند پای پرانتزی و زانوی ضربدری شده اند صحبت کنیم . اکثر نوزادان ،زمانی که متولد می شوندپاهای آنها پرانتزی می باشد . وضعیت پای پرانتزی به این صورت می باشد که -زانو ها از هم فاصله دارند ولی مچ پاها کنار یکدیگر هستند . از علت های این بیماری کمبود کلسیم ،اختلال در رشد و ژنوواروم فیزیولوژیک می تواند باشد . شایع ترین علائم آن ،داشتن پاهای خمیده است که کودکی دردی به همراه ندارد اما با بزرگتر شدن فرد می تواند در لگن ناراحتی ایجاد کند . یکی دیگر از ناهنجاریهای پای کودکان زانوی ضربدری است است که علت ایجاد آن می تواند بیماریهای مادرزادی و آسیب های صفحه رشد باشد . در وضعیت زانوی ضربدری ،زانوها به سمت داخل و نزدیک به یکدیگر ولی مچ مچ پاها دور از همدیگر قرار دارند . درد در پاها و زانو ها از علائم شایع این بیماری محسوب می شوند .پای پرانتزی و زانوی ضربدری به طور طبیعی با رشد کودک صاف می شود ، اما اگر این مشکل حل نشد ،می توان با بستن آرتز ، عمل جراحی و در کنار آن تمرینات فیزیوتراپی می توان این ناهنجاریها را حل کرد . نقش فیزیوتراپی در درمان این ناهنجاری فوق العاده مهم است چرا که صاف شدن پاها را سریعتر می کند . برای شناخت کافی از پای پرانتزی و زانوی ضربدری ، عواملی که باعث ایجاد این عارضه می شوند و راههای درمان آن با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.شما می توانید از طریق تخصصِی ترین موسسه یعنی كلينيك فیزیوتراپی باران با فیزیوتراپیست های ما در ارتباط باشید واز مشاوره و معاینه ی فیزیوتراپی رایگان استفاده نمایید تا به راحتترین شکل ممکن درمان شوید .

مباحث مورد بررسی
- پای پرانتزی (Genu varum) چیست ؟
- علائم ونشانه های پای پرانتزی
- علت ایجاد پای پرانتزی
- تشخیص ومعاینه پای پرانتز
- زانوی ضربدری (Genu valgum) چیست ؟
- علائم و نشانه های زانوی ضربدری
- علت ایجاد زانوی ضربدری
- تشخیص ومعاینه زانوی ضربدری
- مدیریت و درمان
- نقش فیزیوتراپی در درمان پای پرانتزی و زانوی ضربدری
- تمرینات ورزشی
- سوالات متداول
پای پرانتزی (Genu varum) چیست ؟
پاهای پرانتزی در اکثر نوزادان دیده شده است که در اکثر موارد بخش طبیعی از رشد بدن کودکان محسوب می شود . کودکی که دچار پای پرانتزی باشد ، هنگامی که پاهایش را جفت و در کنار هم قرار می دهد یک فضای مشخصی بین زانو ها و پاها وجود دارد . همچنین زمانی که کودک راه می رود نیز پرانتزی بودن پاها بیشتر خود را نشان می دهد .این ناهنجاری ممکن است در یک یا در هر دو پا ایجاد شود .

در بیشتر موارد پاهای پرانتزی به طور طبیعی و با رشد کودک صاف می شود . اما اگر در سن سه سالگی هنوز پای پرانتزی کودک از بین نرفته است ، ممکن است کودک مبتلا به یک بیماری زمینه ایی مانند بیماری بلونت و یا راشیتیسم باشد . هر فردی نیز ممکن است در هر سنی دچار پاهای پرانتزی شوند. که علت ایجاد آن می تواند مشکلاتی مانند – بیماری بلونت ، شکستگی هایی در ساق پا و بد جوش خوردن و غیره باشد.
علائم و نشانه های پای پرانتزی
از علائم شایع پای پرانتزی این است که زمانی که فرد می ایستد و یا راه می رود پرانتزی بودن آن بیشتر مشهود است . سایر علائم این ناهنجاری شامل :
- الگوی راه رفتن نامناسب . باوجود پرانتزی بون پاها ،خللی در یادگیری راه رفتن کودکان ایجاد نمی کند .
- قابل توجه بودن میزان خمیدگی پاها در کودکان و بزرگسالان که می تواند برای والدین هشدار دهنده باشد .
- چرخاندن پاها به داخل زانو – این مشکل در افراد رایج است و اغلب این مشکل زمانی رخ می دهد که با پاهای پرانتزی ترکیب شود .
- تغییرات استئوآرتریت در مفصل زانو.
- تورم در اطراف مفصل زانو.
- پاهای پرانتزی در زمان کودکی هیچ دردی ندارد اما در دوران بزرگسالی به دلیل خمیدگی و پرانتزی بودن مداوم ممکن است منجر به ناراحتی در لگن ،زانو و یا مچ پا می شود .این درد و ناراحتی به دلیل فشار غیر عادیی است که به مفاصل پا وارد می شود.
علت ایجاد پای پرانتزی
ایجاد پاهای پرانتزی می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد . یکی از شایع ترین علت ایجاد پاهای پرانتزی وضعیتی به نام ژنوواروم فیزیولوژیک است. هنگامی که جنین در رحم مادر در حال رشد است به دلیل فضای کوچک رحم باید استخوان های جنین بچرند تا در این فضا جای بگیرند ، به این دلیل ممکن است که پاها خمیده شوند . در صورتی که پاها به این دلیل دچار ناهنجاری شده باشند تا 2 سالگی به طور طبیعی رشد کرده و صاف می شوند . اما اگر تا اتمام این زمان از بین نرفته باشد و یا اینکه فرد بزرگسال باشد ، ممکن است دلیل دیگری وجود داشته باشد.که می تواند شامل:
- بیماری بلونت. این بیماری در واقع ایجاد یک اختلال رشد است که در صفحه رشد استخوانی (در قسمت ساق پا) به وجو می آید . این بیماری بیشتر در کودکان آفریقایی آمریکایی ، کودکانی که اضافه وزن دارند و کودکانی که زود راه میافتند رخ می دهد .
- راشیتیسم . این بیماری به دلیل کمبود ویتامین D و یا کمبود کلسیم ایجاد می شود . زمانی که بدن دچار کمبود این ویتامین ها شود ،پاهای کودک و یا حتی بزرگسال را نرم تر و ضعیف تر رشد می دهد . به همین علت باعث ایجاد پاهای پرانتزی می شود . این بیماری همچنان در کشورهای در حال توسعه وجو دارد .
- کوتولگی . وجود یک اختلال در صفحه رشد استخوانی مانند آکندوپلازی می تواند فرد را کوتاه قد (کوتولگی) کند. این اختلال می تواند پاهای فرد را پرانتزی کند .
- سایر مشکلات استخوانی. یکی از این مشکلات دیسپلازی استخوان می باشد . به این معنی که شکستگی در استخوان پا رخ داده و این شکستگی به طور صحیح رشد نکرده (جوش نخورده) است. این مشکل می تواند سبب ایجاد پای پرانتزی شود .
- مسمومیت با فلوراید یا سرب
- داشتن بیماریهایی مانند تومور استخوانی و بیماری استخوان پاژه
تشخیص و معاینه پای پرانتزی
زمانی که شما فرد را به نزد پزشک بردید بعد از جویا شدن علت مراجعه ، یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. ابتدا در مورد سابقه پزشکی فرزندتان سوالاتی می پرسد ، سلامت او به طور کامل چک می کند و نحوه راه رفتن کودک و یا بزرگسال را تماشا می کند .در واقع با مشاهده کردن راه رفتن می خواهد ببیند که پاها چه مقدار دارای تعظیم (میزان خمیدگی در هر یک از پاها)هستند.
درصورتی که سن کودک زیر 2 سال است ، از سلامت جسمی خوبی برخوردار است و دارای تعظیم متقارن (میزان خمیدگی در هر دو پا یکسان)هستند . به احتمال زیاد فقط از شما می خواهند که تا زیر 3 سالگی زیر نظر پزشک باشند تا مطمئن شوند که با رشد کودک خود به خود پای پرانتزی صاف شده و درمان شود .در برخی موارد ، درصورتی که کودک از شرایط جسمی خوبی برخوردار نیست ممکن است که پزشک عکسبرداری با اشعه ایکس را به شما توصیه کند . عکسبرداری با اشعه ایکس به صورت ایستاده انجام گرفته تا وجود بیماری بلونت و یا راشیتیسم را به راحتی بتواند تشخیص دهد .
اما اگر فرزندتان بزرگتر از 2 سال باشد و یا اینکه فرد بزرگسال، پزشک پاها را اندازه گرفته و راه رفتن او را تماشا میکند تا میزان تعظیم پاها را تشخیص دهد . آنها با استفاده از اشعه ایکس از پاها عکسبرداری می کنند تا استخوان پا و مفصل زانو را به دقت مشاهده کنند و پی به بیماری و معظلات فرد میشوند . پزشک ممکن است آزمایش خون را نیز تجویز کند تا بهتر بتواند نوع بیماری را تشخیص دهد . پزشک ممکن است شما را به یک دکتر متخصص استخوان ارجاع دهد .
زانوی ضربدی (Genu valgus ) چیست؟
زانوی ضربدری که به عنوان ناک زانو هم شناخته می شود ، در واقع یک انحراف زانو است که زانوها را به سمت داخل می چرخاند به این صورت که زمانی که فرد می ایستد ، زانو ها نزدیک یکدیگر قرار گرفته ولی بین مچ پاها3 اینچ یا بیشتر فاصله وجود دارد .

این ناهنجاری ممکن است هم در کودکان و هم در بزرگسالان رخ دهد و شدت آن می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد . زانوی ضربدری در کودکان خردسال بیشتر دیده شده است و معمولا به طور طبیعی با رشد کودک خود به خود اصلاح می شود . طبق تحقیقات محققان 75 درصد از کودکان در سن 3تا 5 سال زانوهای ضربدری را دارند که تا 99 درصد از آنها بین 8 تا 9 سالگی خود به خود اصلاح می شود .
علائم ونشانه های زانوی ضربدری
یکی از شایع ترین علائم زانوی ضربدری ، جدا شدن مچ پاها در زمانی که زانوهای او در کنار یکدیگر قرار می گیرد است. درد داشتن یکی دیگر از علائم زانوی ضربدری است که اغلب به دلیل راه رفتن این افراد است . سایر علائم این ناهنجاری عبارتند از :
- ایجاد درد در زانو یا لگن (زیرا در هنگام راه رفتن زانو خم شده و به داخل چرخیده می شود)
- ایجاد درد در پا یا مچ پا (به نحوه گام برداشتن افراد برمی گردد)
- سفت شدن مفاصل و دردناک شدن آنها
- کودک و یا نوجوان در هنگام راه رفتن لنگ می زند .(لنگان لنگان قدم برداشتن)
- دامنه حرکتی لگن کاهش پیدا می کند
- فرد در راه رفتن یا دویدن دچار مشکل می شود ، به دلیل کاهش دامنه حرکتی
- ایجاد بی ثباتی در زانوها (عدم تعادل)و انحطاط پیشرونده مفصل زانو
- به وجود آمدن بیماری آرتریت پیشرونده زانو در بزرگسالان
- ایجاد اضافه بار به طور غیر طبیعی به یک یا هر رو زانو ،که می تواند منجر به تغییر شکل استخوان پا و مفصل زانو شود.
علت ایجاد زانوی ضربدری
علت ایجاد زانوی ضربدری در کودکان و نوجوانان می تواند به دلیل بیماری مادرزادی یا رشدی و … باشد. در زیر علت های به وجود امدن این ناهنجاری را ذکر کرده ایم :
- بیماری متابولیک
- نارسایی کلیه .
- وارد آمدن آسیب جسمی (شکستگی) به زانو یا ساق پا می تواند صفحه رشد زانو را تحت تاثیر قرار دهد
- ایجاد بیماری آرتریت یا بیماری بلونت میتوانند بر رشد و تکامل زانو تأثیر بگذارند و مسبب زانوی ضربدری شوند.
- عفونت کردن استخوان (استئومیلیت) به دلیل شکستگی هایی که مورد عمل جراحی قرار گرفته اند .
- وجود بیماری راشیتیسم که یک بیماری استخوان محسوب می شود و ناشی از کمبود ویتامین Dو کمبود کلسیم است.
- شرایط مادرزادی (ذاتی)
- ایجاد اختلال و آسیب به صفحه رشد
- وجود تومورهای خوش خیم استخوان
- شکستگی هایی که با تغییر شکل بهبود پیدا می کنند.
- داشتن اضافه وزن یا چاقی نیز می فشار بیشتری به زانوها وارد میکند و می تواند زانوها را به هم نزدیک کند.
- پوکی استخوان : در افراد بزرگسال ، زانوهای کوبنده می تواند ناشی از پوکی استخوان باشد، وضعیتی که در آن استخوان ها ضعیف و شکننده می شوند.
تشخیص ومعاینه زانوی ضربدری
بهتر است که از همان ابتدا کودک و یا بزرگسال را به نزد متخصص ارتوپد ببرید. متخصص سابقه پزشکی و خانوادگی بیمار جویا می شود. یک بررسی کامل (از بدو تولد تا الان ) انجام میدهد.پاها را اندازه گیری کرده و راه رفتن آن را تماشا می کند . متخصص یک عکسبرداری با اشعه ایکس درحالت ایستاده تجویز می کند تا دقیق تر بتواند تشخیص دهد. عکسبرداری از باسن تا مچ پا می باشد ،چراکه به پزشک کمک می کند مکان دقیق تغییر شکل را پیدا کند.
مدیریت و درمان ناهنجاریهای پا
کودکان ، نوجوانان و بزرگسالان در صورت داشتن شرایط جسمانی مناسب نیاز به هیچ نوع درمانی نیست چرا که به طور طبیعی با رشد کودک و نوجوان این ناهنجاری خود به خود اصلاح می شود . اما اگر بعد از یک سنی که توسط پزشک مشخص می شود (پای پرانتزی بعد از 2 سالگی ، زانوی ضربدری بعد از 8 سالگی) اصلاح نشد و شرایط بدتر شد. درمان شروع می شود . نوع درمان بستگی به علت بیماری دارد . درمان ها ممکن است شامل – پوشیدن کفش های مخصوص ، بستن آتل و آرتز ، بریس ها ،گچ گرفتن و انجام جراحی باشد . درمان ها به 2 دسته – غیر جراحی و جراحی تقسیم می شوند . درمان های غیر جراحی برای هر دو ناهمجاری بیان شده که به اختصار در زیر آورده ایم :
درمان های غیر جراحی
داروهای بدون نسخه – در صورت داشتن درد پزشک ممکن است از داروهای بدون نسخه مانند ناپروکسن تجویز کند . اما اگر برای بیمار تسکین دهنده نباشند ،پزشک ممکن است از داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی قوی تجویز کند.
استفاده از مکمل ها – در صورتی که فرد مبتلا به بیماری استخوانی مانند راشیتیسم باشد . پزشک به احتمال قوی مکمل های ویتامین D و کلسیم برای بازیابی سیستم ایمنی بدن تجویز می شود .
کاهش وزن – اضافه وزن به پاها و مفاصل پاها فشار وارد می کند و ممکن است که اثرات پای پرانتزی و زانوی ضربدری را افزایش دهد. بنابراین اگر اضافه وزن دارید حتما به پزشک تغذیه مراجعه کنید تا یک برنامه غذایی سالم برای کاهش وزن برای شما بنویسد .
فیزیوتراپی – فیزیوتراپی مهم ترین و اصلی ترین راهکار برای تنظیم مجدد و تثبیت زانوها می باشد . فیزیوتراپ در ابتدا راه رفتن شما را ارزیابی و تماشا می کند،سپس نسبت به شرایط فرد برنامه ایی برای شما طراحی می کند .در صورتی که فرد نیاز به جراحی داشته باشد تمرینات فیزیوتراپی بعد از آن انجام می شود. برنامه های فیزیوتراپی می تواند شامل درمان هایی جهت تسکین درد و تمریناتی برای تقویت عضلات پا ،لگن و ران می باشد . تمرینات فیزیوتراپی با تمرینات ساده شروع می شود و به مرور زمان پیشرفته تر می شود.
آتل یا بریس – استفاده از آتل یا بریس می تواند به رشد استخوان ها ، اصلاح پاها و بهبودی هم ترازی آنها کمک کننده باشد . کودکانی که زانوی ضربدری آنها تا سن 8 سالگی هنوز برطرف نشده ،یک بریس یا یک آتل می تواند به آن کمک کند تا زودتر اصلاح شود . همچنین اگر فردی پرانتزی بودن پای آن به دلیل بیماری بلونت باشد ،بستن آتل یا بریس می تواند تنها چیزی باشد که نیاز دارد . برخی از افراد(چه کودک و چه بزرگسال) به دلیل ناهنجاریهای پا(پای پرانتزی یا زانوی ضربدی) ممکن است طول پاهایش نابرابر باشد،که با قرار دادن یک پاشنه در کفش ، طول پاها یکسان شده و به فرد کمک می کند تا به راحتی راه برود و دردکمتری داشته باشد .
عمل جراحی
پای پرانتزی : در صورتی که فرد با وجود انجام تمامی درمان ها ، هنوز پای ان اصلاح نشده ممکن است برای جلوگیری از آسیب های بیشتر جراحی انجام شود . به دو روش جراحی انجام می پذیرد :
- رشد استخوان ها به صورت هدایت یافته – در این روش جراح یک صفحه یا منگنه فلزی را در پای بیمار قرار می دهد . با اینکار به صورت موقتی قسمت سالم استخوان رشد آن متوقف شده و قسمت ناسالم رشد پیدا می کند تا همسطح قسمت سالم شود . به این شکل پای فرد به طور طبیعی رشد کرده و صاف می شود .بعد از آن جراح صفحه یا منگنه فلزی را از پای فرد خارج می کند.
- استئوتومی– در این روش جراح استخوان پا از قسمت زیر زانو بریده و آن را تغییر شکل می دهد تا صاف و هم تراز شود . سپس بسته به شرایط یا با یک صفح و پیچ در داخل ساق و یا با یک چارچوب در خارج از ساق پا ، پا را ثابت و در جای خودش نگه می دارد .
زانوی ضربدری : در صورتی که این ناهنجاری شدید باشدو درمان ها اثر گذار نباشد . پزشک ممکن است جراحی را تجویز کند . جراحی به دو روش انجام می گیرد :
- رشد استخوانی هدایت یافته – می توان با گذاشتن یک صفحه فلزی کوچک در زانوی کودک قرار می دهند تا کودک به طور طبیعی رشد انجام گیرد و اصلاح شود . بعد از اینکه رشد استخوان اصلاح شد پزشک می تواند
- استئوتومی – در این روش ممکن است بزرگسالان از استئوتومی سود ببرند. جراح از صفحات فلزی دائمی برای حفظ تراز استخوان ها استفاده می کند. بااینکار استخوان های پای شما تنظیم و زانوها را دوباره مرتب و هم تراز می کند.
- تعویض مفصل – ممکن است برای افراد مسن پزشک توصیه کند که مفصل زانو را تعویض کند .
نقش فیزیوتراپی در درمان پای پرانتزی و زانوی ضربدری
فیزیوتراپی یک گزینه موثر برای بهبود وضعیت ناهنجاریهایی مانند پای پرانتزی و زانوی ضربدری کمک کننده هستند.در واقع فیزیوتراپی عضلات اطراف مفصل زانو را تقویت می کند،ثبات را به مفصل پاها بر می گرداند و مشکل هم ترازی را اصلاح می کند . بنابراین شما می توانید به خوبی راه بروید و دیگر هیچ مشکلی در ارتباط با زانو نخواهید داشت . زمانی که به فیزیوتراپی مراجعه می کنید ابتدا شما را ارزیابی می کند به این صورت که راه رفتن شما ، وضعیت بدنیتان را بررسی کرده ،آزمایشات و عکس ها را بررسی می کند . سپس نسبت به شرایط بیمار یک برنامه درمانی مختص هر فردی طراحی می کند که می تواند شامل تکنیک هایی برای کاهش درد و التهاب و تمرینات کششی و تقویتی باشد . در واقع فیزیوتراپ با تمرینات کششی عضلات سفت را منعطف و با تمرینات تقویتی عضلات ضعیف را قوی می کند . در اینجا برخی از ماهیچه هایی که باید تحریک شود تا بهبودی حاصل شود به اختصار بیان شده است :
ماهیچههای ضعیفی که باید تقویت شوند:
عضلاتی که ضعیف هستند در اطراف لگن وران و زانو قرار دارند . این عضلات را باید با تمرینات کششی و تقویتی تقویت کرد تا دامنه حرکتی و انعطاف پذیری بهبود یابد . در زیر برخی از عضلات ضعیف در ناهنجاریهای پای پرانتزی و زانوی ضربدری ذکر شده :
- گلوتئوس مدیوس: این عضله در لگن قرار دارد و در هنگام راه رفتن لگن را تثبیت می کند.در صورتی که این عضله ضعیف باشد باعث افتادن لگن شده که منجر به راه رفتن غیطر طبیعی می شود .
- عضله واستوس مدیالیس: این عضله در قسمت داخلی ران قرار می گیرد و زانو را گسترش می دهد . در صورتی که این عضله ضعیف شود ،زانوها به سمت داخل کشیده شده و زانوی ضربدری را تشدید می کند .
- تیبیالیس قدامی: این عضله در جلوی ساق پا قرار دارد و وظیفه اش دورسی فلکشن پا است.در صورتی که این عضله ضعیف باشدباعث افتادن پا و ناهماهمگی بیشتر در مفصل های زانو می شود .
عضلات سفت که باید کشیده شوند:
عضلاتی که سفت هستند. این عضلات در اطراف لگن ،زانو ران قرار دارند / این عضلات باید با تمرینات کششی ،منعطف پذیر کرد . برخی از عضلاتی که در ناهنجاریهای پای پرانتزی و زانوی ضربدری سفت هستند در زیر ذکر شده است :
- اداکتورها: این عضلات در قسمت داخلی قرار دارند و وظیفه ی آن ساق پا را صاف نگه می دارد . در صورتی که سفتی در این عضله پیش آید بدشکلی را به وجود می آورد .
- همسترینگ: این عضله در پشت ران قرار دارد و باعث خم شدن زانو می شود . در صورت سفتی این ماهیچه ، لگن به سمت عقب کج شده که منجر به راه رفتن غیر طبیعی می شود .
- گاستروکنمیوس: این عضله در ساق پا قرار دارد و وظیفه ی آن فلکشن پلانتار پا است .
حال با توجه به نوع بیماری فرد و اینکه چه شرایطی دارد و کدام ماهیچه ها ضعیف یا سفت هستند ، برنامه ای را طراحی می کند . که این برنامه ممکن است شامل موارد زیر باشد :
گرما درمانی:
یکی از تکنیک هایی فیزیوتراپ، گرما درمانی است، به خصوص برای زمانی که فرد دچار درد و التهاب در عضلات اطراف مفصل زانو شده باشند.
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS):
این دستگاه با استفاده از جریان الکتریکی با فرکانس پایین ، اعصاب در اطراف زانو ، ران و لگن را تحریک می کند . در واقع این دستگاه می تواند درد والتهاب را کاهش دهد. اغلب در زمان هایی که پاهای پرانتزی و زانوی ضربدری ناراحتی و درد را براس شما به وجود آورده است ، می تواند مفید باشد .
اولتراسوند درمانی:
اولتراسوند با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا کار می کند . با این دستگاه از طریق پوست ،جریان خون در اطراف ناحیه آسیب دیده تحریک کرده تا درد و التهاب را کاهش دهد .
تحریک الکتریکی عصبی عضلانی (NMES):
در این روش از جریان های الکتریکی برای تحریک عضلات در ناحیه آسیب دیده استفاده می کنند .در واقع استفاده از این دستگاه می تواند قدرت، استقامت و هماهنگی عضلات را بهبود بخشد .
درمان میدان الکترومغناطیسی پالسی (PEMF):
در این روش از امواج الکترومغناطیسی با فرکانس پایین استفاده می شود تا سلولهای ناحیه آسیبدیده را تحریک کند .با این روش می توان التهاب را کاهش داد ، جریان خون را بهبود بخشید و به مرور زمان بهبودی حاصل شود .
درمان دستی:
ماساژ دادن با تحریک عضلات و ماهیچه ها ، میتواند جریان خون را بهبود و التهاب در ناحیه آسیبدیده را کاهش دهد. با اینکار عملکرد کلی ساق پا بهبود یافته و اگر فرد درد و ناراحتی دارد کمتر می شود .
دادن آموزش های لازم به بیمار:
فیزیوتراپ یکسری آموزش ها در رابطه با وضعیت بدنی مناسب ، نحوه راه رفتن ، مکانیک بدن و تمریناتی را به شما آموزش می دهد تا در منزل انجام دهید تا بهبودی سریعتر حاصل شود وشما از این به بعد الگوی بدنی مناسب داشته باشید . در صورتی که بخواهید از عصا یا بریس استفاده کنید نحوه راه رفتن را به شما آموزش می دهد .
تمرینات ورزشی
تمریناتی که فیزیوتراپ به شما می دهند شامل تمرینات تمرینات کششی ، تقویتی و تعادلی می باشد. تمرینات کششی دامنه حرکتی و انعطاف پذیری عضلات و مفصل زانو را بهبود می بخشد و فشار را از روی مفصل کاهش می دهد . تمرینات تقویتی اکثرا روی باسن ، زانو و مچ پا انجام می شود و پاها را هم تراز می کند . تمرینات تعادلی به هماهنگی پاها و هم تراز بودن آنها کمک می کند . در زیر برخی از تمرینات را آورده شده است :
کشش باند تک پا
این تمرین برای تقویت عضلات خم کننده لگن انجام می شود . از یک باند تمرین مقاومتی استفاده می شود .نوار مقاومت را به یک جسم ثابت در ارتفاع مچ پا بسته شود، موازی با باند اما دور تر از جسم ثابت مقاومت بایستید .نوار را دور مچ پا بپیچید . پای خود را مطابق تصویر به سمت عقب بکشید. تا جایی که می توانید پای خود را دراز کنید. به مدت 2 ثانیه در همان حالت بمانید سپس به حالت اولیه برگردید.این کار را ده تا پانزده بار با هر پا تکرار کنید.

اسکات باند ورزشی
این تمرین عضلات چهار ران و همسترینگ را تقویت می کند . همچنین زمانی که باند ورزشی به آن اضافه شود خم کننده های ران را درگیر می کند .زمانی این تمرین را انجام دهید که در ایستادن مشکلی نداشته باشید . پاها را به عرض لگن باز کنید و یک باند ورزشی دایره ای که به جایی فیکس شده باشد را در اطراف ران خود قرار دهید . زانوهای خود را خم کنید در حالی که ران ها از هم جدا نگه داشته اید. باید در قسمت ران و باسن احساس سوختگی کنید . سعی کنید پشت خود را صاف نگه دارید . چند ثانیه در این حالت بمانید سپس به حالت اولیه برگردید. این تمرین را 15 بار و در 3 ست در روز انجام دهید .

لانگز
این تمرین برای قدرت و هماهنگی عضلات پا و باسن مفید می باشد.بایستید و یک پا را ،چند پا جلوتر بگذارید. دستان خود را پایین پهلو ها قرار دهید . هر دو زانو را خم کرده به صورتی که هر دوی آنها زاویه 90 درجه را تشکیل دهند . (مطابق تصویر) به آرامی به حالت قبل برگردید . این تمرین را برای هر کدام از پاها 15 بار انجام دهید .

آدم ربایی دروغگو
این تمرین برای عضلات داخلی ران مفید می باشد .به پهلوی چپ دراز بکشید و پای چپ را از زانو خم کرده و پای راست را صاف نگه دارید . حال پای راست را 45 درجه بالا بیاورید ،لحظه ایی نگه دارید ،بعد آن را جای خودش بر گردانید . همین کار را با پای مخالف نیز انجام دهید . این تمرین را 12 بار تکرار کنید .

سوالات متداول
آیا می توان از ایجاد پاهای پرانتزی جلوگیری کرد ؟
تقریبا میشود گفت که هیچ راهی وجود ندارد که پرانتزی شده پاها جلوگیری کرد . اما شاید بتوان از برخی شرایط ها که باعث ایجاد این ناهنجاری می شود را گرفت. یکی از این شرایط ها کمبود ویتامین D و کلسیم که باعث پای پرانتزی می شود
تفاوت پای پرانتزی با زانوی ضربدری در چیست ؟
در پای پرانتزی – مفصل زانو ها از هم فاصله داشته در حالی که مچ پاها به هم نزدیک هستند .ولی در زانوی ضربدری برعکس می باشد . به این صورت که زانو ها به هم نزدیک هستند و مچ پاها از هم فاصله دارند .
آیا پای پرانتزی و زانوی ضربدری در بزرگسالی هم اتفاق می افتد ؟
بله ممکن است اتفاق بیافتد . پای پرانتزی ممکن است فرد بر اثر کمبود ویتامین D و کلسیم ، شکستگی در ساق پا و یا بیماری هایی مانند عفونت یا تومور استخوانی ایجاد شود. در زانوی ضربدری ممکن است فرد بر اثر پوکی استخوان ، بیماری راشیتیسم ، چاقی ، شکستگی و یا عفونت دچار این عارضه شود.
راههای درمان این ناهنجاریها چیست ؟
بستن آتل ، گچ گرفتن ، فیزیوتراپی چه در صورتی که شرایط عادی باشد و چه در صورتی که نیاز به عمل جراحی باشد .
آیا فیزیوتراپی برای درمان پای پرانتزی و زانوی ضربدری مفید است ؟
بله .فوق العاده مفید و موثر می باشد . زیرا فیزیوتراپی عضلات ضعیف را تقویت و عضلات سفت را منعطف می کند . در این صورت است تعادل و هماهنگی در پاها ایجاد شده و هم ترازی به وجود می آید .
در افراد میانسال چه بیماریهایی می تواند باعث بیماری زانوی ضربدری شود ؟
عارضه هایی مانند پوکی استخوان ، شکستگی هایی در ساق پا ، راشیتیسم ، عفونت استخوان و نارسایی کلیه ممکن است سبب ایجاد زانوی ضربدری شود .
و در آخر
همانطور که در مقاله خواندید پای پرانتزی و زانوی ضربدری از ناهنجاریهای پا محسوب می شود . در پای پرانتزی – زانو ها از هم فاصله داشته و مچ پاها نزدیک به هم هستند و در زانوی ضربدری برعکس می باشد . هر دوی آنها ممکن است در کودکی و بزرگسالی اتفاق بیافتد. پای پرانتزی ممکن است بر اثر بیماری بلونت ، راشیتیسم ، بیماری استخوانی و غیره ایجاد شود . درد و تورم و میزان خمیدگی پاها از علائم پای پرانتزی می باشد . زانوی ضربدری ممکن است در اثر بیماری بلونت ،آرتریت ، شکستگی ها ،چاقی و پوکی استخوان ایجاد شود که درد در زانو ،لگن ، مچ پا ،لنگ زدن در هنگام راه رفتن ممکن است از علائم این عارضه است.بستن آتل ،گرفتن گچ ،عمل جراحی و فیزیوتراپی از جمله روش مدیریتی درمان ناهنجاریهای پای پرانتزی و زانوی ضربدری است .نقش فیزیوتراپی در این بیماری تاثیر به سزایی دارد .در واقع فیزیوتراپی عضلات اطراف مفصل زانو را تقویت می کند،ثبات را به مفصل پاها بر می گرداند و مشکل هم ترازی را اصلاح می کند . شما می توانید از طریق تخصصِی ترین موسسه یعنی كلينيك فیزیوتراپی باران با فیزیوتراپیست های ما در ارتباط باشید واز مشاوره و معاینه ی فیزیوتراپی رایگان استفاده نمایید تا به راحتترین شکل ممکن درمان شوید .
بدون دیدگاه