خارپاشنه یک عارضه در پا است که اغلب در زیر پاشنه پا یا در جلوی پا ایجاد می شود .این عارضه در واقع یک رشد استخوانی که بین استخوان پاشنه وقوس پا تشکیل می شود .در این عارضه برخی از افراد هیچ نوع علامتی نداشته و برخی درد والتهاب وتورم را تجربه می کنند .خار پاشنه به دلیل پوشیدن کفش های نامناسب ویا بد راه رفتن ممکن است به مرور زمان ایجاد شود و اغلب به خاطر فشار بیش از حد به استخوان پاشنه پا وجود می آید. استراحت کردن و استفاده از داروهای NSAIDیکی از راههای درمان محسوب می شود ،با این حال در اکثر اوقات پزشکان فیزیوتراپی را نیزبرای افرادی که مشکلات پیش زمینه ایی دارند توصیه می کنند. برای شناخت کافی از خار پاشنه ، عواملی که باعث ایجاد این عارضه می شوند و راههای درمان آن با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.شما می توانید از طریق تخصصِی ترین كلينيك یعنی كلينيك فیزیوتراپی باران با فیزیوتراپیست های ما در ارتباط باشید واز مشاوره و معاینه ی فیزیوتراپی رایگان استفاده نمایید تا به راحتترین شکل ممکن درمان شوید .
مباحث مورد بررسی :
- خار پاشنه چیست ؟
- آیا خار پاشنه همان فاسیای کف پا است؟
- علائم خار پاشنه
- علت ایجاد خار پاشنه چیست ؟
- چگونه از خار پاشنه جلوگیری کنید ؟
- تشخیص خار پاشنه
- مدیریت و درمان
- آیا در زمان وجود خار پاشنه می توان ورزش کرد ؟
- سوالات متداول
خارپاشنه چیست ؟
خار پاشنه( خار استخوانی ) یک رشد استخوانی مانند از جنس کلسیم رسوب شده است که در قسمت پایین پاشنه – جایی که استخوان پاشنه به رباطی که بین پاشنه و گوی پای شما قرار دارد – بیرون می زند . آنها ممکن است تا نیم اینچ رشد کنند و در نهایت تمامی قسمت های پای فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. 15 درصد از افراد جامعه ممکن است مبتلا به این عارضه شوند .خار پاشنه از جمله مشکلاتی است که به مرور زمان ایجاد می شود و لزوماً با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند . تشخیص خار پاشنه می تواند چالش برانگیز باشد ،چرا که بیشتر مردم تا زمانی که برای درد پاشنه پا به پزشک مراجعه نکنند متوجه وجود خار پاشنه نمی شوند.
آیا فاشیای کف پا همان خار پاشنه محسوب می شود ؟
این دو ارتباط نزدیکی با هم دارند اما تفاوت مشخصی بین خار پاشنه و فاشیای کف پا وجود دارد. خار پاشنه در واقع یک برآمدگی استخوانی است که در پایین پاشنه در ابتدای مسیر فاسیای کف پا ایجاد می شود. اندازه این خار استخوانی می تواند متفاوت باشد اما معمولاً بزرگتر از نیم اینچ نمی شود . خیلی کم پیش می آید که علامتی داشته باشد اما اکثرا این عارضه توسط اشعه ایکس کشف می شود.اما فاشئیت کف پا یک وضعیت دردناک محسوب می شود چرا که یک تورم در قسمتی که فاشیای کف پا به پاشنه پا می چسبد رخ داده است. این رخداد به دلیل وارد شدن نیروی غیرعادی همچون اضافه وزن، استفاده بیش از حد از پا و یا پوشیدن کفش های نامناسب ایجاد می شود.در قسمت درمان – فاشیای کف پا با استراحت و تغییر سبک زندگی در طی یک دوره زمانی بهبود پیدا می کند . خار پاشنه به طور دائم وجود خواهد داشت، خوشبختانه این معضل را می توان با دارو و فیزیوتراپی بهبود داد وبه ندرت نیاز به جراحی می باشد .
علائم خار پاشنه چیست ؟
درد در قسمت پاشنه پا در صبح بعد از بیدار شدن برای برداشتن اولین قدم از رختخواب را دشوار می کند.
علائم خار پاشنه می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد در پاشنه پا به خصوص در اول صبح (بعضی از افراد حس می کنند که چاقویی در پاشنه پایشان فرو رفته )
- سوزش و احساس گرما
- ایجاد التهاب در قسمت پاشنه پا
- ایجاد تورم در جلوی پاشنه پا
- سرایت التهاب وتورم به قسمت قوس پا
- ایجاد یک برآمدگی کوچک استخوانی قابل مشاهده
برخی از خارهای پاشنه (خارهای استخوانی) ممکن است که به هیچ عنوان علامتی نداشته باشد – یعنی ممکن است هیچ تغییری در بافت های نرم یا در استخوان های اطراف پاشنه پا مشاهده نشود.در اغلب مواقع خار پاشنه فقط از طریق اشعه ایکس (X-RAY) و سایر آزمایشات دیگری که برای مشکلات دیگر پا انجام می دهید تشخیص داده می شود.
علت ایجاد خار پاشنه چیست؟
یکی از اصلی ترین علت های ایجاد خارپاشنه کشیدگی طولانی مدت ماهیچه ها و رباط ها می باشد . و در نهایت این فشارهای مداوم و بیش از حد به استخوان پاشنه (کالکانئوس)باعث ایجاد خارهای استخوانی در قسمت پاشنه پا می شود .
- یکی از دلایل شایع ایجاد خار پاشنه بیماران مبتلا به فاشیای کف پا هستند. یکی از انتقال دهنده های اصلی وزن در سراسر پا هنگام راه رفتن یا دویدن فاشیای کف پا محسوب می شود. زمانی که این انتقال دهنده دچار التهاب می شود، در نقطه بین فاشیا و استخوان پاشنه خار پاشنه ایجاد می شود.
- ایجاد خار پاشنه در زنان بیشتر به علت وجود بیماریهای زمینه‌ای مانند آرتروز – استئوآرتریت، آرتریت واکنشی (بیماری رایتر) و اسپوندیلیت آنکیلوزان – است .
- سایر مواردی که باعث ایجاد خار پاشنه می شوند در زیر ذکر شده است :
- داشتن استرس های مکرر ناشی راه رفتن ، دویدن یا پریدن روی سطوح سخت
- پوشیدن کفش هایی که مناسب نیستند ویا به نوعی پای شما را پشتیبانی نمی کنند .
- نادیده گرفتن علائم های اولیه مانند درد در پاشنه پا
- استفاده مداوم از دمپایی
- اضافه وزن بدن (چاقی)
بسیاری از افرادی که خار پاشنه دارند، دچار التهاب کف پا نیز می شوند . این وضعیت دردناک به صورت بافت سخت و فیبری مانندکه بین قسمت پاشنه و انگشتان پا قرار دارد، نمایان می شود.
در ضمن این مطلب را در نظر داشته باشید که خار پاشنه به طور ناگهانی پس از یک تمرین یا یک رویداد ورزشی ظاهر نمی شوند بلکه به مرور زمان ایجاد می شود .
چگونه از خار پاشنه پا جلوگیری کنیم
توجه به سلامت پا واستراحت دادن به آن بعد از هر فعالیت ورزشی میتوان از ایجاد خار پاشنه جلوگیری کرد .یکسری نکات برای مراقبت از پا در زیر آورده شده است :
- مراقبت از پا در برابر استرس های روزمره . حتما در پایان روز به پاهای خود استراحت دهید.
- این نکته را در نظر داشته باشید در صورتی که درد پاشنه پا دارید ، هرگز به آن فشار وارد نکنید .
- پوشیدن کفش هایی که در پیاده روی ویا ورزش منجر به درد پاشنه شود می تواند فرد را به مشکلات طولانی مدت مانند خار پاشنه مبتلا کند .بنابراین بعد از هر فعالیتی در صورت داشتن درد ، به پای خود استراحت دهید و از کمپرس یخ استفاده کنید تا بهبودی حاصل شود .
- عوامل های متعددی در ایجاد خارپاشنه وجود دارد که برخی از این عوامل را می توانید بلافاصله تغییر دهید وبرخی را در طول زمان تغییر دهید .که در زیر ذکر شده است :
تغییراتی که بلافاصله می توانید ایجاد کنید
- تغییر دویدن از روی سطوح سخت (پیاده رو ها) به روی سطوح نرم (چمن ها)
- پوشیدن کفش‌هایی که متناسب با قوس پاهای شما باشد.
- پوشیدن دمپایی یا کفش در منزل
- راه رفتن خود را به گونه ای تنظیم کنید که کمترین فشار به پاشنه پا وارد شود.
تغییراتی که در طول زمان ایجاد می شود
- در صورتی که اضافه وزن دارید ، با کم کردن وزن خود می توانید فشار کمتری را به پاهای خود وارد کنید .
- تغییر دادن روال روزانه خود تا زیاد روی پای خود نایستید .
مواردی که تغییر ناپذیر هستند
- سن – با بالا رفتن سن، انعطاف پذیری فاشیای کف پا کمتر شده و بیشتر در معرض آسیب قرار می گیرد و احتمال ابتلا بیشتر می شود.
- از دست دادن تدریجی بالشتک های چربی طبیعی که در کف پا قرار دارد .
- داشتن پاهای چاق و یا اینکه کف پاهای شما قوس بلندی داشته باشد.
تشخیص خار پاشنه
یکی از بیماریهایی که تشخیص آن بدون کمک پزشک برای افراد دشوار است خار پاشنه می باشد . این به این خاطر است که علائم خارپاشنه با سایر مشکلات پا مشابه است.برای تشخیص صحیح این مشکل باید به پزشک متخصص پا و یا جراح ارتوپد مراجعه کنید. اصولا آنها برای کشف خار پاشنه از آزمایش اشعه ایکس (X-RAY) استفاده می کنند. در واقع برجستگی های استخوانی را نمی توان با چشم غیر مسلح مشاهده کرد ،به همین دلیل اگر درد و التهاب را در پا تجربه می کنید بهترین راه شناخت مشکل برای یک پزشک استفاده از ابزارهای تصویر برداری می باشد .
در کنار این کار، پزشک یک معاینه فیزیکی از پای شما برای بررسی التهاب ها و هرگونه حساسیت قابل توجه در پا را انجام می دهد ، چرا که حساسیت نشانه ای از وجود خار پاشنه می باشد .همچنین متخصص از فرد می خواهد یکسری فعالیت ها مانند ایستادن روی یک پا و همچنین پیاده‌روی کوتاه را انجام دهد تا کمکی به آن برای تشخیص بهتر شود .
مدیریت و درمان
در اکثر موارد بیماران مبتلا به خار پاشنه طی یک مدت با انجام روش های درمانی ساده بهبود پیدا می کنند . با این حال باید در نظر داشت که خار استخوانی از بین نخواهد رفت و فقط درد و التهاب بهبود پیدا می کند ،بنابراین باید همیشه به سلامت پای خود توجه داشته باشید .
درمان های غیر جراحی شامل :
استراحت – اولین قدم در کاهش درد ،کم کردن یا حتی متوقف کردن فعالیت هایی که باعث بدتر شدن درد می شدند است. بنابراین باید فعالیت هایی مانند دویدن ،پریدن یا رقصیدن را متوقف کنید و به توصیه پزشک از کفش پیاده روی وعصا برای راه رفتن استفاده کنید .همچنین باید از فعالیت های ورزشی کم تاثیر، مانند دوچرخه سواری یا شنا را جایگزین کنید تا استرس کمتری به مفاصل وپاهای شما وارد شود .
استفاده از کفش های حمایتی و یا بالشتک : استفاده از کفش هایی با کفی ضخیم و بالشتک اضافی می تواند درد را در هنگام ایستادن و راه رفتن کاهش دهند. زمانی که شما قدم برمی دارید، کشش زیادی بر روی فاسیا وارد شده که منجر به میکروتروما (پارگی های ریز در بافت) می شود. بنابراین با پوشیدن یک کفش حمایتی یا استفاده از بالشتک می توان این تنش و پارگی های ریز در بافت کاهش داد. از کفش های فرسوده یا کهنه خودداری کنید.
یخ – می توانید از کمپرس یخ روی پای خود استفاده کنید.به خصوص در زمان هایی مدت زمان طولانی را روی پاهای خود ایستاده اید .شما می توانید کمپرس یخ را روی پاشنه پا قرار دهید ویا با قرار دادن بطری آب یخ زده زیر پای خود ، پاشنه پا را به نوعی ماساژ دهید . این ماساژ باعث کاهش سفتی در کف پا شده ودرد را کاهش می دهد .
داروهای ضد التهابی غیر استروئید (NSAIDs). – جهت کاهش درد و التهاب پاشنه پا می توان از داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده کرد. مصرف این دارو برای بیش از یک ماه باید حتما با پزشک مشورت شود .
کورتیزون – کورتیزون ، نوعی از داروهای ضد التهابی قوی محسوب میشود.پزشک ممکن است برای کاهش التهاب و درد آن را به فاشیای کف پا تزریق کند. در بعضی مواقع پزشک ممکن است این درمان را محدود یا به طور کلی این تزریق را انجام ندهد زیرا استروئید می تواند فاشیای کف پا را ضعیف و منجر به پارگی آن شود .پاره شدن فاشیای کف پا باعث ایجاد درد مزمن و صاف شدن قوس پا می شود.
فیزیوتراپی – پزشک ممکن است به فرد ،مراجعه به فیزیوتراپی را توصیه کند .فیزیوتراپ با توجه به بیماری فرد وعلت زمینه ای آن یک برنامه درمانی مختص به فرد طراحی می کند .اصولا یک برنامه درمانی برای خارپاشنه ممکن است شامل – سرما درمانی ،ماساژ ، شوک ویو ، تمرینات کششی و سایر روش های درمانی برای کاهش التهاب اطراف فاشیای کف پا باشد .
درمان می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ماساژ دادن :ماساژ دادن قوس پا موجب تحریک ماهیچه ها و رباط می شود ، انعطاف پذیری آن بهتر می شود و همچنین موجب کاهش درد پا می شود. فیزیوتراپ از انگشتان و بند انگشتان استفاده کرده و یک ماساژ عمیق روی پای بیمار انجام می دهد .
- شوک ویو درمانی برون بدنی (ESWT) : این روش یک درمان غیر تهاجمی محسوب می شود که برای ترمیم بافت فاسیای کف پا از تکانه های موج شوک با انرژی بالا استفاده می کند. این روش برای هر فردی نتایج متفاوتی دارد . گاهی اوقات فیزیوتراپ به این دلیل که بخواهد از جراحی پیشگیری کند از این روش استفاده می کند .
- کرایولتراسوند درمانی. فیزیوتراپ در این روش از انرژی الکترومغناطیسی و سرما درمانی برای تسکین درد استفاده می کنند.این روش برای کسانی که هم مبتلا به فاشیای کف پا و هم خارپاشنه هستند استفاده می شود زیرا یکی از روش های تسکین درد می باشد .
- استفاده از آتل در شب – بیشتر افراد در زمان خواب پاهای خود را به سمت پایین می گیرند و می خوابند. با این کار در واقع فاسیای کف پا شل می شود و منجر به درد پاشنه پا در ابتدای صبح می شود. زمانی که برای اولین بار از آتل استفاده می کنید، فاشیای کف پاکشیده شده و باعث ایجاد درد می شود. باید سعی کنید که به آن عادت کنید چرا که باعث کاهش درد پاشنه پا می شوند .
- تمرینات کششی – فیزیوتراپ تمرینات کششی را بر روی عضلات و رباط انجام می دهد تا آنها را تحریک و نرم کند و موجب مدیریت درد و بهبودی خار پاشنه می شوند . تمریناتی مانند کشیدن ساق پا روی پله ، گرفتن انگشت پا توسط حوله ، ماساژ پا با توپی مانند توپ گلف و … انواع خاصی از کشش ها هستند و می توانند به بهبود درد و التهاب در ناحیه پاشنه و ساق پا کمک کنند.
در اینجا شش تمرین از تمرینات فیزیوتراپیست ها آورده شده است که می توانید آنها را نیز در خانه امتحان کنید :
جراحی خار پاشنه
زمانی که درد خار پاشنه به صورت شدید و مداوم می شود، به احتمال زیاد پزشک جراحی را توصیه می کند. جراحی در این بیماری یا به صورت برداشتن خار پاشنه است و یا به صورت رهاسازی فاسیای کف پا انجام می شود. قبل از انجام جراحی خار پاشنه، پزشک آزمایشات نهایی( طریق اشعه ایکس و همچنین آزمایش جریان خون در پا ) را انجام می دهد تا تعیین کند که آیا شما کاندید مناسبی برای جراحی هستید یل خیر.
جراحی خار پاشنه :با انجام جراحی می توان درد را کاهش داد و تحرک در کل پا را نیز افزایش داد . این افراد به این دلیل این جراحی را انجام می دهند که که دچار التهاب کف پا هستند .همچنین بعد از جراحی به مدت زمان طولانی نیاز دارند تا بتوانند دوباره وزن خود را روی پای خود بیاندازد . یکسری فعالیت ها وجود دارد تا فرد به بهبودی کامل برسد که شامل -استراحت دادن به پا و استفاده از یخ ، فشرده سازی و تجهیزات حمایتی
آیا در زمان وجود خار پاشنه می توان ورزش کرد ؟
در زمانی که فرد مبتلا به خار پاشنه باشد وفاشیای کف پای آن ملتهب شده باشد و در حال درمان است، باید از ورزش های زیر خودداری کنید :
پلایومتریک: تمرینات پلایومتریک یا همان تمرین پرش یکی از تمرینات نامناسب برای پاشنه هایی است که در حال بهبودی هستند.. ورزش پلایومتریک احتمال کشیدگی عضلانی و آسیب به پاشنه پا را افزایش دهد.
دویدن: دویدن یک دلیل رایج برای درد پاشنه پا است. زمانی که شما می دوید با هر قدمی که بر زمین می گذارید، میزان ضربه ای ایجاد می شود چندین برابر راه رفتن بر پا فشار وارد کرده اید.
بورپی: بورپی از ورزش های بسیار خشمگین محسوب می شود، بنابراین یکی دیگر از ورزش‌های نامناسب ایجاد خار پاشنه است.ورزش های بورپی شامل – اسکات، پلانک، رانش و حالت نیمه چمباتمه زدن است. از آنجایی که دراین تمرینات حرکات سرعتی زیادی را در پی دارد، باعث ایجاد کشیدگی رباط های پا و آسیب بیشتر به پا می شود.
ورزش‌های پرتأثیر: از پرتأثیرترین ورزش‌ها برای نوجوانان و بزرگسالان هاکی و بسکتبال می باشد.این دو ورزش به علت دویدن های زیادی که دارد موجب تشدید درد پاشنه پا و فشار زیاد روی فاسیای کف پا می شود ،و در نهایت منجر به تشدید آسیب می شود .
سوالات متداول
گرما یا یخ – برای خار پاشنه کدام بهتر است؟
جهت تسکین درد، استفاده از کمپرس یخ (سرما درمانی) برای بی حس کردن موقت ناحیه، به کاهش درد خار پاشنه پا و کاهش تورم کمک می کند.در مقایسه با گرما درمانی یا سرما درمانی – سرما درمانی بهتر است زیرا گرما درمانی تاثیر بهتری برای درد مفاصل و درد عضلانی دارد.
چه چیزی خار پاشنه را بدتر می کند؟
حرکات غیر طبیعی شما،تمرینات با ضربه زیاد (دویدن یا پریدن ) ،پوشیدن کفش های نامناسب وچاقی همگی فشار زیادی بر استخوان پاشنه، رباط ها و اعصاب نزدیک پاشنه پا وارد کرده و منجر به تشدید درد خار پاشنه می شود.
آیا پیاده روی برای خار پاشنه پا مفید است؟
بستگی به خودتان دارد ، پیاده روی ممکن است منجر به کاهش یا افزایش درد پاشنه پا شود .بنابراین اگر در هنگام پیاده روی احساس درد کردید ،از پیاده روی امتناع کرده و استراحت کنید .
آیا ماساژ دادن خار پاشنه خوب است؟
ماساژ برای خار پاشنه مفید است زیرا منجر به شل شدن فاسیای کف پا و افزایش گردش خون در ناحیه می شود .
و در آخر
همانطور که در مقاله خواندید خار پاشنه یا خار استخوانی زمانی اتفاق می افتد که استرس و فشار زیادی به فاسیای کف پا وارد شود .معمولا خار پاشنه دردی را به همراه ندارد و تنها زمانی پی به وجود خار پاشنه میبرید که از درد پاشنه پابه علت دیگری به پزشک مراجعه کرده اید . از علائم این عارضه درد ،تورم ،التهاب و احساس سوزش و گرما می باشد .توجه به سلامت پا و پوشیدن کفش های مناسب حمایتی از راهکاری های پیشگیری به این عارضه می باشد . اکثر افرادی که دچار این عارضه می شوند، می توانند با درمان های ساده و انجام تمرینات کششی توسط فیزیوتراپ بهبود یابند . اما این مطلب را در نظر داشته باشید که خار پاشنه از بین نمی رود و فقط درد والتهاب آن از بین می رود . شما می توانید از طریق تخصصِی ترین موسسه یعنی كلينيك فیزیوتراپی باران با فیزیوتراپیست های ما در ارتباط باشید واز مشاوره و معاینه ی فیزیوتراپی رایگان استفاده نمایید تا به راحتترین شکل ممکن درمان شوید .
بدون دیدگاه